Relatieproblemen
Relatieproblemen kunnen ontstaan door tal van oorzaken en kunnen zich afspelen op meerdere gebieden. Het hebben en het onderhouden van een relatie kan een probleem zijn of er kan sprake zijn van spanning in de relatie wat kan leiden tot verwijdering tussen jou en je partner.
Wat zijn relatieproblemen
Iedereen heeft wel eens problemen in een relatie of een meningsverschil met iemand. Vaak lukt het om er weer samen uit te komen. Iedere relatie kent periodes dat het wat minder loopt. Dat is normaal. Het wordt echter een probleem als deze zich opstapelen en de ruzies zich blijven herhalen.
De patronen kunnen dan tot klachten leiden en een zware last vormen. Relatieproblemen is een verzamelnaam voor alle sociale, culturele, psychische en of lichamelijke aandoeningen die kunnen leiden tot problemen in de omgang met de partner, met kinderen en met andere personen. Dat kunnen bijvoorbeeld ook collega’s zijn.
Volgens de DSM IV, een classificatiesysteem voor psychiatrische aandoeningen, zijn er 3 verschillende vormen van relatieproblemen:
- Relatieprobleem gebonden aan een psychische stoornis of lichamelijke aandoening.
- Ouder kind relatieprobleem
- Partner relatieprobleem
Relatieprobleem gebonden aan een psychische stoornis of lichamelijke aandoening.
Hierbij kan gedacht worden aan een verstoorde communicatie en omgang die verband houdt met bijvoorbeeld een autistische of depressieve stoornis bij een partner of gezinslid. Een relatie met een partner of kind die worstelt met stemmingsproblemen kan enorm belastend zijn voor jou en voor je gezin. Het kost kracht om staande te blijven en ook je relatie wordt behoorlijk op de proef gesteld.
Heb je een relatie met een partner met narcistische gedragskenmerken of is er door andere oorzaken sprake van fysiek, geestelijk of seksueel geweld, loop je grote risico’s. Je bevindt je in een schadelijke relatie. Leek het in eerste instantie allemaal perfect en als in een sprookje, ben je nu verward of inmiddels realiseer je je dat je langzaam aan gesloopt wordt. Het is raadzaam goede hulp te zoeken terwijl je in een dergelijke relatie zit en ook indien je besluit om te vertrekken.
Ook kan een lichamelijke ziekte of ernstige lichamelijke beperking van een van de gezinsleden leiden tot verstoring in de relatie. Leven met een (chronisch) zieke partner heeft ingrijpende gevolgen. Voor je partner betekent het vaak veel pijn en verdriet. Voor jou kan het een enorme ommekeer betekenen. Geleidelijk aan of zelfs van de ene op de andere dag ziet het leven er anders uit en moet er van alles worden geregeld.
Vooral dat regelen, bijvoorbeeld van zorgverlof op je werk, hulp thuis (thuiszorg), woningaanpassing en aanvragen van hulpmiddelen kan zwaar zijn. Het vraagt veel energie, veerkracht en uithoudingsvermogen. Je wil proberen te begrijpen wat de angsten van je partner zijn en zonder te oordelen omgaan met het verdriet, vermoeidheid en stemmingsschommelingen. Je helpt je partner met acceptatie van lichamelijke veranderingen en eventuele bijwerkingen van de behandeling.
Er wordt van jou gevraagd om door te gaan met je werk, je sociale contacten en het gezinsleven. Allerlei problemen kan de onderlinge communicatie en relatie verstoren ondanks je pogingen om je partner te ontzien of de relatie te redden.
Ouder kind relatieprobleem
De reden van zorg is een patroon van verstoorde interactie tussen een ouder en een kind. Bijvoorbeeld verstoorde communicatie over bescherming en inadequaat discipline die tot duidelijke beperkingen en klachten leidt bij iemand of het hele gezin.
Kinderen opvoeden kan erg stimulerend, uitdagend en plezierig zijn maar soms ook veeleisend, frustrerend en uitputtend. Het is normaal dat kinderen zich soms verzetten tegen de aanwijzingen van ouders. Maar als er dagelijks sprake is van terugkerende conflicten kan de ontwikkeling van kinderen bedreigd of geblokkeerd worden.
Er wordt steeds meer duidelijk dat veel opvoedingsproblemen eigenlijk relatieproblemen zijn tussen ouders en kind. Ouders en kind kunnen elkaar emotioneel niet meer of onvoldoende bereiken.
In veel gevallen verloopt de communicatie over en weer verstoord. Er wordt bijvoorbeeld veel gescholden, geschreeuwd, slecht naar elkaar geluisterd en er is weinig aandacht voor en interesse in elkaar. Een verstoorde ouder-kindrelatie geeft zowel bij de ouder als het kind een groot gevoel van machteloosheid. Deze machteloosheid leidt tot stress, onzekerheid en twijfel. Gevolgen voor het kind kunnen zijn dat het kind geen goed zelfbeeld ontwikkeld. Het kind kan angstig zijn, stress, depressie en eenzaamheid ervaren.
De psychische problemen die het kind ervaart kunnen zich ook uiten in lichamelijke klachten als hoofdpijn, buikpijn, misselijkheid, hyperventilatie maar ook in gedragsproblemen.
Partner relatieprobleem
Deze vorm van relatieproblemen wordt genoemd als de reden van zorg een patroon van verstoorde interactie is tussen partners gekenmerkt door negatieve communicatie (bijvoorbeeld afkeurende kritiek), verstoorde communicatie (bijvoorbeeld onrealistische verwachtingen) of afwezigheid van communicatie (bijvoorbeeld zich terugtrekken). Dit patroon gaat samen met duidelijke beperkingen in het functioneren van de partner of het gezin. Ook kunnen er klachten ontstaan bij een of beide partners. Hierbij ga ik ervan uit dat er geen sprake is van een destructieve relatie of gebruik van fysiek, geestelijk of seksueel geweld vanwege stoornissen bij een van de partners.
Hieronder volgen een paar voorbeelden die je misschien wel herkent.
Je bent niet gelukkig in je relatie.
Je bent niet tevreden over je relatie, je voelt je ongelukkig en bent machteloos om de situatie op te lossen. Je loopt al geruime tijd met dit probleem. Mogelijk vermijdt je elkaar of loop je zelf weg voor de situatie. Je overweegt misschien wel om te scheiden.
Problemen in de scheiding.
Je zit al in een scheidingsproces en worstelt nog steeds met onherstelbare of nare gebeurtenissen en de afstand tussen jullie. Het werkt belemmerend voor jullie om tot een goede afronding te komen met duidelijke afspraken voor de toekomst.
Jij of je partner is jaloers.
Het kan zijn dat jullie relatie erg verstikkend werkt omdat een van jullie erg jaloers is. Elkaar ruimte geven en tijd hebben voor jezelf kan niet meer. Je bent bang dat er nog meer wantrouwen ontstaat.
Jij of je partner is verliefd op een ander.
Je bent verliefd op een ander of je partner is vreemd gegaan. Je weet niet meer wat je er mee aan kunt. Je vraagt je af of je moet blijven of weggaan. Kortom, je bent verward over de liefde.
Je bent onzeker over de liefde en zit met veel vragen.
Je voelt je onzeker in de liefde of je kunt de juiste partner niet vinden. In jouw leven ontmoet je steeds de verkeerde man of vrouw. Je loopt vast in je zoektocht.
Een nieuwe partner en je krijgt problemen met de kinderen.
Je hebt een relatie in een samengesteld gezin (er zijn kinderen van jezelf en/of van de ander) en je merkt dat de situatie complex is. Het omgaan met opvoeding, ex-partners en elkaar leidt tot conflicten en chaos.
Verdieping van je relatie.
Je zou meer uit je relatie willen halen en je weet niet hoe. Er zijn vragen over intimiteit en seksualiteit en je weet niet waar je die kunt stellen.
Oorzaken van relatieproblemen
Een relatie heb je met z’n tweeën en relatieproblemen ook. In het algemeen ligt de oorzaak van problemen in de relatie bij beiden en heeft het weinig zin om beschuldigend naar de een of ander te wijzen dat die zijn gedrag moet veranderen. Het oplossen van de problemen is dan uiteraard ook een gedeelde verantwoordelijkheid.
Het komt voor dat een van de partners een probleem in de relatie brengt. De een is nogal agressief terwijl de ander geen lastig gedrag inbrengt. Toch is het ook in zulke gevallen verstandig uit te gaan van het idee dat voor de problemen en dus ook de oplossing ervan beide partners verantwoordelijk zijn. Als ook dit probleem samen wordt opgelost heeft dat een positief effect op de relatie.
Heb je te maken met een partner die narcistische kenmerken heeft of destructief gedrag vertoont kan dat heel schadelijk zijn voor jou en je kinderen. Belangrijk is dat je er zelf bewust van wordt en stappen kunt nemen om jezelf en je kinderen te beschermen. Gedeelde verantwoordelijkheid is dan niet meer mogelijk. Vaak wijzen partners met dergelijke gedragskenmerken therapie resoluut af of houden de schijn op en gaan ondertussen heimelijk door met kwetsen en jou pijn doen.
Oorzaken van relatieproblemen en echtscheiding zijn heel verschillend. Er spelen veel factoren een rol. Zo zijn we de afgelopen jaren steeds veeleisender geworden ten aanzien van een relatie. Je hebt misschien het idee dat er elders een betere match te vinden is of dat irritaties betekenen dat de match verkeerd is. Hoe meer relatieproblemen of scheidingen zich voordoen bij je familie, vrienden of collega’s, hoe eerder je denkt dat uit elkaar gaan een oplossing kan zijn. Onderzoek van CBS laat zien dat als kinderen meemaken dat hun ouders scheiden, de kans op relatieproblemen en scheiding op latere leeftijd verdubbelt.
Andere oorzaken van relatieproblemen zijn bijvoorbeeld financiële problemen, gebrek aan intimiteit, ontrouw, verandering van werk en wonen, problemen rondom de zorgen en opvoeding van de kinderen, onenigheid met de familie of zorgen om een ziekte van je partner. Allerlei situaties en problemen kunnen het waard zijn om als partners erover te praten. Er ontstaan relatieproblemen als het niet meer lukt om te communiceren en gezamenlijk de problemen op te lossen.
Een veel voorkomende oorzaak kan bindingsangst zijn. Bindingsangst is de angst om zich te hechten aan iemand uit angst om gekwetst te worden, verlaten of afgewezen te worden. Vaak is het vertrouwen in belangrijke personen reeds vroeg in het leven gebroken door negatieve ervaringen. Iemand met bindingsangst kan daardoor niet echt psychisch en of lichamelijk intiem zijn. Bindingsangst komt vooral voor in intieme relaties omdat mensen daarin het kwetsbaarst zijn. Mogelijke aanwijzingen voor bindingsangst zijn
- Je wilt je vrijheid en onafhankelijkheid niet opgeven.
- Je hebt nog nooit echt een langdurige stabiele relatie gehad.
- Je doet liever andere dingen dan tijd doorbrengen met je partner.
- Je vindt het moeilijk om intieme gevoelens te delen met je partner.
- Je bent niet emotioneel verbonden met je partner.
- Je ervaart het als vervelend wanneer je partner een beroep op je doet.
- Je mist al snel de spanning in je relatie.
- Je hebt de neiging om vreemd te gaan.
- Je hebt de neiging ruzie te zoeken met je partner.
Bindingsangst kan ontstaan uit problemen met je eerste binding met je moeder en de vader. Als een kind van de ouders te weinig liefde ontvangt, in de steek wordt gelaten of wordt mishandeld, is het begrijpelijk dat het kind leert dat bindingen pijnlijk en teleurstellend zijn en dat het moeilijk wordt iemand te vertrouwen. Latere ervaringen in relaties kunnen ook tot bindingsangst leiden, zoals gepest worden op school of door de buurt. Ben je gekwetst of bedrogen door iemand van wie je houdt, kan dat ook bijdragen aan een bindingsangst. Allerlei pijnlijke ervaringen kunnen een rol spelen bij de angst om opnieuw geconfronteerd te worden met problemen in je relatie. Het kan ook zijn dat de grenzen van een kind verregaand worden overschreden en de ouders het kind bijvoorbeeld te veel op de nek zitten. Deze kinderen zien binding onbewust als heel bedreigend. Een relatie is de meest intense vorm van hechting, die mensen dus ook het meest kwetsbaar maakt. Daarom gaan mensen met bindingsangst geen of alleen kortstondige relaties aan. Als ze een relatie hebben, spelen daar meestal veel problemen. Onbewust houden ze hun partner op een afstand. Want als het goed gaat, ontstaat de gevreesde intimiteit.
Relatieproblemen kunnen ook ontstaan door verlatingsangst. Iedereen is in essentie bang om verlaten te worden door zijn of haar partner. Iedereen is weleens jaloers of onzeker binnen een relatie. Wanneer je een partner hebt met bindingsangst, heb je reden te meer om bang te zijn dat je partner je verlaat. Maar bindingsangst en verlatingsangst gaan niet goed samen. Je kan heel erg aan jezelf gaan twijfelen of je wel goed genoeg bent en daardoor zoeken naar bevestiging bij je partner. Wanneer je partner bindingsangst heeft, zal die dat al snel ervaren als claimgedrag en daardoor nog meer afstand nemen. Houd jezelf daarom goed voor ogen dat het niet aan jou ligt wanneer je partner bindingsangst heeft.
Verschil in tempo kan tot spanningen leiden in je relatie. Wanneer je in een nieuwe relatie terecht komt, verbindt je je met je partner. Dat is een proces dat enige tijd duurt. Het zou mooi zijn als jij je verbindt met je partner in het zelfde tempo. Lang niet altijd is dat het geval. Ieder mens verbindt zich in zijn eigen tempo. De een wat sneller dan de ander. Wanneer dat proces van verbinding niet helemaal gelijk opgaat, kan je ongelijke wensen en verwachtingen hebben. Wanneer jij sneller gaat dan je partner, kun je het gevoel krijgen dat je partner last heeft van bindingsangst terwijl dat dus niet zo hoeft te zijn. Het proces in je relatie is te vergelijken met samen wandelen. Soms loop je gelijk en soms wacht je op elkaar of rust je even uit. Het is de kunst om het wandeltempo van elkaar te zien, te respecteren en te verdragen.
Hoe vaak komen relatieproblemen voor
Uit onderzoek blijkt dat 70% van de Nederlanders relatieproblemen heeft. Relatieproblemen worden vaak onderschat. Mensen blijven veel te lang rondlopen met hun problemen terwijl de oplossing misschien dichterbij ligt dan men denkt. Een relatietherapeut kan stellen opeen goede manier helpen bij het oplossen van hun relatieprobleem. Hiermee kan veel leed worden voorkomen.
Prognose na behandeling van Relatieproblemen
Relatieproblemen kunnen grote gevolgen hebben voor je welzijn, je werk, je ontwikkeling en je gezin. Het is gebleken dat een goede aanpak en relatietherapie een positief effect heeft. Psychologenpraktijk Graus biedt relatietherapie aan voor jullie beiden of voor jou alleen afhankelijk van de aard en ernst van de relatieproblemen en gedeelde verantwoordelijkheid niet (meer) mogelijk blijkt.