Persoonlijkheidsstoornis

Mensen met persoonlijkheidsstoornis hebben een star patroon van denken, voelen en handelen. Deze karaktertrekken ontstaan vaak al op jonge leeftijd. Mensen met een persoonlijkheidsstoornis lopen vaak persoonlijk en/of sociaal vast door de manier waarop ze omgaan met zichzelf en anderen. Je persoonlijke eigenschappen worden een probleem als ze te extreem en hinderlijk worden waardoor je bijvoorbeeld onberekenbaar wordt.

Er is niet een heel duidelijke grens tussen een normale persoonlijkheid en een iemand met een persoonlijkheidsstoornis. Niemand is perfect. Bij een gezonde persoonlijkheid ben je in staat om je gedrag op een gewenste manier aan te passen aan de omstandigheden en de situatie. Je bent tevreden over jezelf en je functioneert goed.

Ieder mens heeft een persoonlijkheid met bepaalde karaktereigenschappen en trekken. Je kunt rustig van aard zijn of juist druk. Je bent iemand die eerder de kat uit de boom kijkt of je bent een persoon die overal op afstapt.

Met persoonlijkheidstrekken zoals verlegenheid, impulsief, teruggetrokken, jaloers, kritisch, bindingsangst, perfectionisme en afhankelijkheid kun je nog goed functioneren. Wanneer deze trekken te extreem of zeer hinderlijk worden gaan ze belemmerend werken. Extreme en starre karaktertrekken kunnen je niet meer helpen om je goed aan te passen aan wisselende omstandigheden waardoor je vastloopt op meerdere gebieden zoals werk, school, relatie en sociale contacten. In dat geval spreken we van een persoonlijkheidsstoornis.

In de DSM IV, een statistisch classificatiesysteem, worden persoonlijkheidsstoornissen opgedeeld in 3 groepen. De groepen worden clusters genoemd. In de DSM IV worden verschillende psychische klachten geordend.

Het kan zijn dat je niet helemaal voldoet aan kenmerken van een bepaalde vorm en dat je je wel herkent bij een aantal kenmerken van meerdere vormen van een persoonlijkheidsstoornis. In dat geval wordt als diagnose gekozen voor een Persoonlijkheidsstoornis niet anders omschreven ( N.A.O.).

Vaak is er ook sprake van een combinatie van verschillende eigenschappen uit verschillende persoonlijkheidsstoornissen. In Psychologenpraktijk Graus is het vooral belangrijk dat onderzocht wordt waardoor de verstoorde ontwikkeling in je persoonlijkheid is ontstaan. Welke behandeling bij jou past hangt van meer zaken af.

Doel is om tot versteviging te komen zodat je beter met anderen en situaties kunt leren omgaan.

Oorzaak van een persoonlijkheidsstoornis

Hoe een persoonlijkheidsstoornis zich ontwikkelt is per persoon verschillend. We weten ook niet precies hoe het ontstaat. Het gaat zeer waarschijnlijk om meerdere oorzaken die met elkaar verband houden en verschillen per persoon.

Het is dus voor niemand hetzelfde. Ieder persoon is uniek in zijn ontwikkeling. Zo kunnen mensen met dezelfde persoonlijkheidsstoornis ook erg verschillend zijn. Psychologenpraktijk Graus gaat uit van het bio psychosociale model. Dat wil zeggen dat gedacht wordt aan biologische, persoonlijke en sociale kenmerken.

Iedereen wordt geboren met een eigen temperament. Je hebt je sterke kanten en tegelijk ook je kwetsbaarheden. Hoe dit geuit wordt en verder ontwikkelt is voor iedereen anders. Dat heeft te maken met je genen. Daarnaast spelen ook de ervaringen die je meemaakt in het leven en de omstandigheden waarin je opgroeit een rol. Als je bijvoorbeeld opgroeit in een gezin waarin je ouders erg beschermend waren en je niet geleerd hebt om zaken zelf te regelen, zal dat je afhankelijkheid voeden, zeker als je zelf al wat angstig aangelegd bent.

Over de invloed van negatieve levensgebeurtenissen op de ontwikkeling van de afhankelijke persoonlijkheidsstoornis is nog weinig bekend. Wel denken we dat een traumatische ervaring in de kindertijd of later in je leven jouw ontwikkeling en persoonlijkheid kan beïnvloeden. Waarom de een meer last heeft dan de ander hangt af van verschillende oorzaken.

Hoe vaak komt een persoonlijkheidsstoornis voor

In Nederland is bekend dat 13,5 % lijdt aan een persoonlijkheidsstoornis. Een studie laat zien dat een vorm van de Persoonlijkheidsstoornis Niet anders Omschreven de meest voorkomende is. In veel gevallen gaat het om het tegelijk voorkomen van meerdere stoornissen binnen een en hetzelfde cluster.

Ook stoornissen uit verschillende clusters komen regelmatig samen voor. Cluster- C- persoonlijkheidsstoornissen komt het meest voor gevolgd door Cluster-B-Stoornissen. In Nederland hebben naar schatting 100.000 mensen een borderline persoonlijkheidsstoornis. Misschien zijn het er meer omdat veel mensen met deze stoornis behandeld worden voor bijkomende klachten zoals bijvoorbeeld angst of depressie.

De kenmerken van borderline worden dan vaak niet herkend. Cluster A-stoornissen komen duidelijk het minst voor in de bevolking.

Behandeling van een Persoonlijkheidsstoornis

Volgens de richtlijnen van het Trimbos Instituut (http://www.ggzrichtlijnen.nl) zijn ambulante individuele psychotherapieën bewezen effectief voor verschillende persoonlijkheidsstoornissen. Dat geld vooral voor de borderline persoonlijkheidsstoornis, de afhankelijke, de ontwijkende persoonlijkheidsstoornis en de persoonlijkheidsstoornis Niet Anderszins Omschreven.

Andere persoonlijkheidsstoornissen doen zich in de praktijk en het onderzoek minder vaak voor. Deze stoornissen zouden wel kunnen profiteren van psychotherapeutische behandeling.

Er is tot nu toe nog geen voorkeur voor een bepaalde vorm van psychotherapie. Indien nodig kan de psychotherapie ondersteund worden met medicijnen voorgeschreven door een huisarts of psychiater. Belangrijk is dat in Psychologenpraktijk Graus gekozen wordt voor een behandeling die bij jou past en jouw problemen.

De intake en de diagnostiek is daarbij heel belangrijk om tot een goed behandelplan en Indicatie Protocol te komen. Psychologenpraktijk Graus biedt verschillende behandelingen aan voor de aanpak van een persoonlijkheidsstoornis.

Prognose na behandeling van persoonlijkheidsstoornissen

Er is veel bekend over het effect van psychotherapeutische behandelingen bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis. Duidelijk is dat psychotherapie werkt. Ongeveer 50 tot 70% van de mensen heeft aan het einde van de behandeling en ook later in hun leven minder klachten. Ze functioneren beter in relaties en werk ( bron: www.spreekuurthuis.nl ).
Omdat veel mensen met een persoonlijkheidsstoornis ook lijden aan een andere psychiatrische stoornis zoals een depressie, een angststoornis of een verslaving, is dat vaak de eerste stoornis die behandeld wordt. Het blijkt dat de mensen met een persoonlijkheidsstoornis moeilijker genezen van andere psychiatrische stoornissen. Ze komen vaak met meer klachten binnen en herstellen trager. Als de psychotherapie echter wordt voortgezet kunnen ze uiteindelijk ook op een normaal niveau van klachten komen. De meeste mensen hebben hiervoor ongeveer twee keer zoveel sessies psychotherapie nodig.

Het blijkt dat een persoonlijkheidsstoornis vaak samen met een verslaving voorkomt. De twee meest voorkomende persoonlijkheidsstoornissen bij mensen met een verslavingsstoornis zijn de antisociale en borderline persoonlijkheidsstoornis. Ook mensen met narcistische gedragskenmerken zijn verslavingsgevoelig. Dat maakt de behandeling en het herstel ook moeilijker.
Omdat er zo veel verschillen bestaan tussen mensen met persoonlijkheidsstoornissen is het moeilijk om algemene uitspraken te doen over de prognose. Ieder persoon is uniek en heeft zijn eigen levensverhaal waar de behandeling op moet aansluiten.