Depressieve Stoornis

Stemmingsklachten is iets wat bij iedereen wel eens voorkomt en gaat vaak vanzelf over. We spreken van een stemmingsstoornis als de stemming of emotie erg verstoord is en niet meer past bij de situatie. Depressie en Dysthymie zijn de meest voorkomende stemmingsstoornissen. Daarnaast zijn er nog andere stemmingsstoornissen.

Een depressieve stoornis, oftewel een depressie, is een psychische aandoening die valt onder de ‘stemmingsstoornissen’. Je hebt te maken met een depressie als je al langere tijd last hebt van een abnormale somberheid of lusteloosheid. De mate van somberheid en wisselingen in de stemming kan per persoon variëren. Een depressie kan dus bij iedereen anders zijn.

Welke klachten horen bij een Depressieve Stoornis

Volgens de DSM-IV (een statistisch classificatiesysteem van stoornissen) is er sprake van een depressie als er minstens vijf van de volgende klachten gedurende ten minste twee weken aanwezig zijn geweest. De klachten wijzen op een verandering vergeleken met het eerdere functioneren. Ten minste één van de klachten is depressieve stemming of vermindering van interesse en plezier.

• Depressieve stemming gedurende vrijwel de gehele dag of bijna elke dag.
• Duidelijke vermindering van interesse voor of plezier aan (bijna) alle activiteiten gedurende vrijwel de gehele dag of bijna elke dag.
• Onopzettelijk duidelijk gewichtsverlies, onopzettelijke gewichtstoename of een af- of toename van de eetlust.
• Bijna elke dag slaapklachten zoals onvoldoende kunnen slapen of te veel moeten slapen.
• Gejaagdheid of geremdheid bijna elke dag.
• Vermoeidheid of verlies van energie bijna elke dag.
• Gevoelens van waardeloosheid of buitensporige en onterechte schuldgevoelens.
• Minder goed kunnen denken, beslissingen kunnen nemen of moeite hebben met concentratie.
• Gevoelens van wanhoop, zelfmoordgedachten, fantasieën over zelfmoord zonder duidelijke plannen, een zelfmoordpoging of een specifiek plan voor zelfmoord.

Welke vormen van een depressieve stemmingsstoornis

Er zijn meerdere vormen van een stemmingsstoornis die ook kunnen variëren in ernst en uiting. Hieronder staan de meest voorkomende vormen.

Depressieve stoornis

De meest bekende is de depressieve stemmingsstoornis en wordt ook wel ‘unipolaire depressie’ of ‘gewone’ depressie genoemd. Van een depressieve stoornis is sprake als iemand voor langere tijd somber of neerslachtig is. Als er slechts één periode is waarin de depressieve symptomen zich voordoen, wordt dit een eenmalige depressieve stoornis genoemd. Herhalen de episodes zich, dan wordt de depressieve stoornis recidiverend genoemd.

Dysthyme stoornis

Bij de Dysthyme Stoornis is er ten minste twee jaar sprake van een (lichte) depressieve stemming. Daarnaast zijn er twee of meer van de depressieve klachten (met uitzondering van gejaagdheid of geremdheid) aanwezig geweest. De klachten zijn doorgaans milder dan bij een depressie, maar toch wordt de Dysthyme Stoornis als zwaarder ervaren. Dit komt doordat de depressieve stemming lang aanhoudt.

Bipolaire Stoornis

De Bipolaire Stoornis staat beter bekend als de manische depressie. Bij een Bipolaire Stoornis worden blije periodes afgewisseld met periodes van somberheid. Tijdens de ‘goede’ periodes voelt iemand zich erg energiek en zeer opgewekt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen type I en type II.  Bij een Bipolaire Stoornis Type I maakt iemand één manische episode mee al dan niet afgewisseld met één of meer depressieve episodes. Bij type II gaat het om het hebben geleden aan minstens één depressieve episode én tenminste één milde manische episode. Een milde manische episode staat ook bekend als een hypomane episode. Een (nog) mildere vorm van de bipolaire stoornis is de cyclothyme stoornis.

Psychotische depressie

Bij de psychotische Depressie zijn er naast de depressieve gevoelens ook waangedachten of hallucinaties aanwezig. De wanen kunnen wat betreft de inhoud vaak overeenkomen met de depressie.

Postnatale depressie

Dit type depressie kan voorkomen bij vrouwen die net een kind hebben gekregen. Een postnatale depressie lijkt qua symptomen op de ‘gewone’ depressie, maar treedt pas op binnen vier maanden na de bevalling. De meest voorkomende symptomen zijn het hebben van depressieve gevoelens en het niet kunnen genieten van de baby.

Seizoensgebonden depressie

Mensen die alleen in het najaar, de winter en/of het vroege voorjaar last hebben van depressieve stemmingen lijden vaak aan een seizoensgebonden depressie. Het bekendst is de winterdepressie.Van een winterdepressie is sprake als de klachten minstens twee jaar achter elkaar terugkeren.

Hoe vaak komt een depressieve stoornis voor

Maar liefst 18,7% van de Nederlandse bevolking tot 65 jaar heeft in het leven last gehad van een depressie (Nemesis-2, de Graaf et al., 2010). Depressie doet zich veel voor op de leeftijd van 25 tot 45 jaar en komt minder voor bij ouderen en kinderen. Van alle mensen die een depressie hebben gehad, kreeg bijna de helft (40%) de stoornis voor het eerst tussen het 15e en 35e jaar. Uit onderzoek naar dysthymie bij ouderen blijkt dat zij vaak pas op latere leeftijd (tussen hun 50e en 60e jaar) dysthymie hebben gekregen, vlak na een stressvolle levensgebeurtenis. Vooral vrouwen hebben last van stemmingsstoornissen. Onder volwassenen komt depressie ongeveer anderhalf maal zoveel voor bij vrouwen dan bij mannen. Bij dysthymie is dat ruim driemaal zoveel. Het beloop en de kans op herhaling is ongeveer gelijk. BRON www.nationaalkompas.nl

Stemmingsstoornissen, waaronder depressie, komen in Nederland veel voor in vergelijking met andere landen. Dit blijkt uit de World Mental Health Surveys van deWHO (Demyttenaere et al., 2004).

Behandeling van een depressie

Als het gaat om een lichte depressie, kan informatie over een sombere stemming al helpen. Goede informatie op internet of in een app op de site van bijvoorbeeld jouw zorgverzekeraar kunnen je al op weg helpen. Vasthouden aan een goed dag- en nachtritme is belangrijk om een depressie te helpen verbeteren. Aandacht voor je slaappatroon is daarbij erg belangrijk, omdat een verstoord slaappatroon een negatieve invloed heeft op het functioneren overdag. Het gaat vaak om kleine veranderingen in patronen die soms lastig zijn om te doorbreken maar wel een groot effect kunnen hebben op hoe het met je gaat. Activiteiten en een goede dagbesteding zijn belangrijk om te blijven doen. Leefstijl- en voedingsadvies kunnen helpen bij het overwinnen van je depressieve klachten. Beweging en sport kunnen helpen bij verbetering van stemming. Er bestaan programma’s en behandelingen via internet voor mensen die kampen met een lichte depressie. Dit wordt ook wel E-Health genoemd.

Bij een lichte vorm van depressie wordt in eerste instantie gekozen voor behandeling in de BASIS-GGZ. Dat zijn meestal kortdurende en oplossingsgerichte behandelingen.

Bij een meer ernstige vorm van depressie of wanneer er meer complexe problemen aanwezig zijn kan voor behandeling in de Gespecialiseerde-GGZ gekozen worden. De voorkeursbehandeling bij een depressieve stoornis is Cognitieve Gedragstherapie. De psychotherapeutische behandeling kan gecombineerd worden met medicatie en hangt o.a. af van de ernst van de klachten. De medicijnen worden voorgeschreven door de huisarts en of psychiater.

Prognose na behandeling van een depressieve stoornis

Wanneer iemand in het verleden vaker een depressieve episode heeft doorgemaakt, is de kans op het opnieuw krijgen van een depressie groter. Na herstel van een eerste depressieve episode wordt de helft van de mensen opnieuw depressief. Als iemand twee keer een depressieve episode heeft meegemaakt, is de kans op terugval 70%. Na drie episodes is er voor 90% kans op een depressieve terugval (bron NEMES-II).

Omdat er een hoog terugvalpercentage is wordt in Psychologenpraktijk Graus veel aandacht besteed aan een preventieplan.