Persoonlijkheid Psychotherapie
Voor mensen die hulp zoeken voor een persoonlijkheidsstoornis is een langdurige en intensieve behandeling vaak de meest aangewezen weg. In deze praktijk wordt een ambulante behandeling aangeboden met verschillende vormen van psychotherapie.
Voor wie
Verschillende vormen van psychotherapie kunnen worden toegepast bij mensen die vastlopen op meerdere gebieden en waarbij sprake is van een persoonlijkheidsstoornis. Vaak gaat een persoonlijkheidsstoornis gepaard met andere problemen en klachten, zoals depressie, angsten, posttraumatische stressstoornis, psychoses of (chronische) lichamelijke en lichamelijk onverklaarbare klachten. Als de behandeling gericht op deze klachten niet effectief genoeg is geweest of als de persoonlijkheidsstoornis op de voorgrond staat, wordt een vorm van psychotherapie ingezet die zich richt op de versteviging van de persoonlijkheid en het stimuleren van een positieve ontwikkeling.
Doel van de psychotherapie bij persoonlijkheid
Psychotherapie is een effectieve gespreks- en behandelmethode voor psychische stoornissen en problemen. Het doel is het verminderen van psychische klachten of beter hanteerbaar maken. Psychotherapeutische behandeling van persoonlijkheidsproblemen is gericht op het versterken van je eigen kracht en eigen regie. Je wil meer veerkracht krijgen en weer vitaal worden zodat je je eigen leven kunt leiden. De behandeling is erop gericht om te leren omgaan met jouw valkuilen en kwetsbaarheden. Je leert beter om te gaan met situaties in je leven waarbij de omgang met anderen verbetert. Met meer bewustzijn en zelfinzicht kun je op een andere manier naar jezelf en anderen kijken. Je gaat begrijpen hoe het komt dat je met jouw manier van omgaan met andere mensen steeds weer in de problemen komt en je leert hoe je dit patroon kunt doorbreken.
Hoe volg je psychotherapie gericht op de persoonlijkheid
In de sessie volg je vaak meerdere behandelmethoden die gebruikt worden bij de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen. Dit is afhankelijk van jouw mogelijkheden en problemen. In jouw behandelplan en Indicatie Protocol staat beschreven welke behandelmethode het best bij jou past. Psychotherapie is vaak een lang proces van vallen en opstaan. Het is verleidelijk om naar snelle oplossingen te grijpen en te vervallen in de bekende herhalingspatronen. Behandeling vergt tijd en ruimt om rekening te houden met jouw mogelijkheden, ontwikkeling en omgeving
bron: Maastricht University
In de psychodynamische psychotherapie ligt de nadruk op je persoonlijke en interpersoonlijke belevingswereld. Je persoonlijke belevingswereld zijn je gedachten, fantasieën, dromen, idealen, emotionele en lichamelijke gewaarwordingen. Je interpersoonlijke belevingswereld is het denken en voelen over jezelf en anderen. Je onderzoekt hoe dit tot uiting komt in jouw klachtenpatronen en in patronen binnen je relaties.
In psychodynamische psychotherapie onderzoek je de achtergrond en de betekenis van je psychische problemen die jou belemmeren in je dagelijks functioneren en in je relaties met andere mensen. Om herhalende patronen in je denken, gevoelens en gedrag te begrijpen en te veranderen, is je levensgeschiedenis belangrijk én hoe je nu functioneert. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van Trans Actionele Analyse.
Als je als kind in een situatie terechtkomt die niet voldoet aan de voorwaarden voor een gezonde opvoeding en groei, kun je klem komen te zitten tussen je eigen gevoelens en behoeftes en die van je opvoeders of belangrijke anderen. Het kan je gevoel en het denken over jezelf en de wereld veranderen. Je bent door de omstandigheden gedwongen een standpunt over jezelf en of de wereld in te nemen. Dat is op kinderleeftijd een oplossing voor de moeilijke situatie maar op latere leeftijd blijkt dit een besluit waar je veel last van hebt. We noemen dit het scriptbesluit. Als je als kind eenmaal een scriptbesluit genomen hebt, zul je in je verdere leven alle gebeurtenissen in dit kader plaatsen en daarmee bevestigen dat je besluit klopt. Er is geen ruimte voor andere ervaringen die het tegendeel bewijzen.
Met deze vorm van psychotherapie bespreken we jouw ervaringen in contact met anderen. Via het leren verdragen en onderzoeken van je gevoelens herken je je belevings- en gedragspatronen om vervolgens te kunnen experimenteren met het doorbreken ervan.
In de Schematherapie wordt gekeken naar wat je als kind hebt meegemaakt en hoe je in de vervulling van je basisbehoeften gefrustreerd of zwaar gekwetst bent. Je loopt vast in de beelden, het gevoel en het denken van vroeger. De reactie en gedrag in het hier en nu worden sterk bepaald door deze vroegere ervaringen. De oplossingen die vroeger werkten om te overleven belemmeren je nu. Ze bepalen je denken en voelen. Voorbeelden zijn dat je momenten helemaal niets voelt of op een ander moment erg bestraffend naar jezelf bent.
Door steeds in de sessie te bespreken wat er gebeurt, kun je zulke automatische en ook vaak vernietigende processen stopzetten. Je leert om in contact te komen met onderliggende behoeften en op deze manier leer je om andere keuzes te maken. Je zult uitgedaagd worden om andere mogelijkheden uit te proberen en verandering in te zetten. Belangrijke anderen uit je omgeving kunnen betrokken worden bij je behandeling.Meer informatie lees je op www.schematherapie.nl.
De Dialectische Gedragstherapie is een behandeling vooral bedoeld voor mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis die tekort schieten in de vaardigheden om emoties te reguleren en heftige gevoelens te verdragen. De therapie richt zich op het verminderen van zelfdestructieve gedragingen, het inzicht krijgen in disfunctionele gedachten en het vergroten van vaardigheden om met (heftige) emoties en gedachten om te gaan.
Het eigen maken van deze vaardigheden zal helpen om op een gezonde en effectieve manier relaties aan te gaan. Je leert beter je emoties te beleven en op een respectvolle manier met jezelf en problemen in het alledaagse leven om te gaan. Dialectische gedragstherapie is een vorm van cognitieve gedragstherapie, die werd ontworpen door professor Marsha M. Linehan aan de Universiteit van Washington. Technieken uit de VERS training worden hierbij toegepast. VERS is een afkorting van Vaardigheden Emotie Regulatie Stoornis.
Door Mentalization Based Treatment (MBT) leer je je eigen gedrag en dat van anderen beter te begrijpen, Je leert te verklaren vanuit achterliggende gevoelens, gedachten, behoeften en motivatie. Hierdoor leer je zogezegd beter ‘mentaliseren’. Dat helpt je om beter met anderen en jezelf om te gaan. Het vraagt erg veel inzet en zelfreflectie.
Als je te maken hebt met (trekken van) een borderline persoonlijkheidsstoornis, neemt je vermogen om te mentaliseren snel af bij verhoogde spanning, bijvoorbeeld wanneer contacten met anderen intenser en hechter worden. Als dat gebeurt, word je overspoeld door emoties, voel je je snel bekritiseerd of afgewezen, vul je gedachten bij anderen in of reageer je impulsief.
Ook kun je echte relaties vermijden en voel je je regelmatig leeg, alleen of waardeloos. Mentalization Based Treatment helpt je het (zelf)destructieve gedrag achter je te laten en je leven een positieve invulling te geven. MBT is ontwikkeld in Engeland door Anthony Bateman in samenwerking met Peter Fonagy.
Cognitieve Gedragstherapie richt zich bij de aanpak van de persoonlijkheidsproblemen op het veranderen van onderliggende kerngedachtes en verandering van negatief zelfbeeld. Door het opsporen van jouw kerngedachte en denkfouten, probeer je een beter en reel zelfbeeld te gaan ontwikkelen. Hierbij kan ook EMDR worden toegepast op het neutraliseren van ingrijpende gebeurtenissen of voorvallen in jouw leven die van invloed zijn op jouw ontwikkeling en persoonlijkheid.
Systeemtherapie
Iedereen is onderdeel van sociale systemen: je relatie, gezin, de school, of bijvoorbeeld de buurt waar je woont. In een sociaal systeem beïnvloeden mensen elkaar. Gedachten, gevoelens, verwachtingen en gedragingen ontstaan in wisselwerking met anderen uit de omgeving. Dit is een complex proces waarbij misverstanden en problemen kunnen ontstaan in een relatie. Partners kunnen ruzie krijgen en last hebben van relatieproblemen. Een kind kan bijvoorbeeld schoolangst ontwikkelen na echtscheiding van ouders.
Alle sociale systemen hebben krachten en kunnen problemen zelf aanpakken. Binnen een systeem kun je elkaar helpen en zelf meesturen in wat behulpzaam is. Systeemtherapie maakt gebruik van deze krachten en helpt bij versterking van je persoonlijkheid. Tijdens de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen is ondersteuning van systeemtherapie dan ook vaak een belangrijk onderdeel. Zo kan er sprake zijn van ondersteunende gezinsgesprekken of relatietherapie.
Effect van psychotherapie bij persoonlijkheidsstoornissen
Veel psychotherapeutische behandeling zijn effectief voor vermindering van klachten, het verstevigen van de persoonlijkheid en het verbeteren van het sociaal functioneren bij mensen met verschillende persoonlijkheidsstoornissen. Dit geldt het duidelijkst voor vormen van Cognitieve Gedragstherapie en Psychodynamische therapie op individuele basis en ambulante basis. Er zijn ook aanwijzingen dat dit geldt voor ambulante psychodynamische groepsbehandelingen, kortdurende psychodynamische dagbehandeling en andere varianten van psychodynamische behandelingen in een klinische setting (opname in een GGZ-instelling).
Dit blijkt ook afhankelijk te zijn van de aard en ernst van de persoonlijkheidsstoornis ( Handboek Persoonlijkheidspathologie, Beurelings-Bontekoe, Verheul en Snellen, 2007, Bohn en Stafleu).
Duur van de behandelsessie
Een behandelsessie duurt gemiddeld 50 minuten. Indien er een ondersteunend partnerrelatiegesprek of gezinsgesprek plaats vindt, duurt de sessie 60 minuten tot 90 minuten. Doorgaans duurt psychotherapie gericht op aanpak van persoonlijkheidsstoornissen lang. In het begin van het psychotherapieproces vinden de sessies wekelijk plaats. Vervolgens kunnen de sessies in frequentie afnemen. Hoe lang de psychotherapie zal duren wordt samen afgesproken in het behandelplan en Indicatie Protocol.